Wenn ich gross bin.....

Kati Heck (Düsseldorf 1979) tekent en schildert eigenlijk alleen maar mensfiguren. Ze bevolken een wereld waarop het moeilijk vat te krijgen is. Een wereld die af en toe absurd oogt en meestal lachwekkend is. Kleuters met een vrouwenhoofd, karikaturen, mythische centaurs, levende worsten, Hitchcock, poserende mannen die er net te braaf en te sukkelig uitzien, en vrouwen. Vooral veel vrouwen. Veel van die vrouwen hebben het gezicht van Kati Heck, maar als je denkt haar daarmee te kennen heb je het mis. Hoe dichter ze de kijker in haar werk ook lijkt toe te laten, altijd voel je die grote afstand. Ze dringt haar beeld bijna op aan de kijker, ze zuigt op maar stoot even hard weer af. Ze speelt een spel en de kijker is de toeschouwer in een hilarische wereld.

Een veelzeggende tekening uit 2004, een tekening met potlood, inkt en waterverf. Ze staat bloot in het midden van het beeld, van boven af getekend. Uitdagend, brutaal kijkt ze de toeschouwer recht in de ogen. Om haar mond speelt een glimlach die iets treiterigs heeft. Alsof ze wil zeggen: kijk maar goed en denk wat je wilt, je kunt toch niet dichter bij me komen. Ze verleidt en houdt de kijker aan een touwtje. Ze lijkt de onschuld van het kind nog niet verloren te hebben; ze heeft zoals ook in ander werk iets van een lolita. Tegelijk kun je haar ook zien als een nimf in het volle bewustzijn van haar status als femme fatale. Ze heeft zich uitgedost als een playmate, een bunny uit het softpornoblad Playboy. Op het ravenzwarte haar twee grote bollen en een vrolijke strik, de onderarmen gehuld in elegante, fuchsiarode handschoenen die vooral de blootheid benadrukken. De titel: “Für dich nehm’ ich alles in Kauf”, inderdaad alsof het om een koopje gaat. Maar niet voor de kijker voor wie ze nog altijd even onbereikbaar blijft.

Haar werk mag nog zo over het persoonlijke lijken te gaan, dat beperkt zich dan wel tot de buitenkant. Het lijkt eerder exhibitionistisch. Ze toont zichzelf vanuit de wil om direct en onverbloemd te communiceren. Ze toont zich naakt maar geeft zich niet bloot. Kati Heck speelt voor alles een spel met beelden die ze uit de wereld om zich heen verzamelt. Dat zijn haar familie, vrienden en kennissen. Dat is ook de geschiedenis, van de kunst en van Duitsland. Kati Heck citeert in haar recente werk steeds meer grote meesters uit de kunstgeschiedenis zoals Magritte, Van Gogh, Manet, met name in de compositie. Net als haar (bijna-)generatiegenoot Daniël Richter gaat ze vrij en onbelast om met het Duitse verleden. Het is een genot te zien hoe ze de in de 20^e eeuw bespottelijk misbruikte Germaanse mythologie reduceert tot lachwekkende plaatjes, zonder enig spoor van de gebruikelijke interpretatie. Met Kati Heck kan ook een Duitsers nog eens bevrijdend lachen.

Een andere belangrijke bron van waaruit ze de beelden laat stromen zijn de massamedia. Ze bewondert Hitchcock, gebruikt de wereld van de reclame (het logo van BMW bij voorbeeld), tekent als een striptekenaar, spot met de wereld van de soaps en de televisieseries. Kortom, het moderne dagelijkse leven in vluchtige, oppervlakkige beelden: zo dichtbij, daar hoef je het huis niet voor uit. Beelden van iedereen, voor iedereen, bepaald niet persoonlijk. Maar door ze te personaliseren in haar tekeningen krijgen ze de schijn van een privékarakter en dat is het spel dat ze speelt.

Kati Heck zoekt in haar werk de grens van privé en publiek. In de manier waarop ze zichzelf afbeeldt en in de keuze van haar bronnen. Daarin past ze in het rijtje van actuele kunstenaars die zich zelf tegelijk tot object en subject in hun werk maken en toch niks van intimiteit prijsgeven. Iemand als de Britse Tracey Emin bij voorbeeld. Ook Emin exploreert het privédomein, gaat daarin nog veel verder dan Heck, maar ook bij haar ben je toeschouwer. Juist de intimiteit van de beeldinformatie suggereert een nabijheid, een toegankelijkheid, maar het tegendeel is het geval. Je blijft buitenstaander. Uiteraard, zou je haast zeggen, wat zou je er ook mee aanmoeten.

Ook Heck beperkt zich tot de suggestie van het persoonlijke. Uiteindelijk laat ze alleen een beeld van zichzelf zien (en van de mensen uit haar omgeving), zonder iets over zich zelf te zeggen. Ze blijft zorgvuldig achter haar beeld verborgen, consequent tot en met interviews. De suggestie volstaat, je echt bloot geven is helemaal niet nodig, om het grensgebied tussen het private en het publieke op te roepen. Dat gebied is wat ze thematiseert, net als Erik van Lieshout en Charlotte Schleiffert in Nederland.

Heck tekent, schildert, maakt fotorealistische montages en bouwt installaties. Alles met vaart en losheid en zichtbaar plezier. Een mooie opening tot haar werk is het door haar Antwerpse galerie uitgegeven kunstenaarsboek “Heisse Bräute und geile Würste.” Een catalogus met alleen maar plaatjes. De tekst is minimaal: een opdracht en achterin de titels van haar werken en de gebruikte technieken. Maar verder geen woord. Geen inleiding, geen context, geen beschouwing die toegang kan geven tot deze wereld. Open in schijn, gesloten in werkelijkheid. Kati Heck schept een puur visuele wereld, een geraffineerd spel met beelden overal vandaan. En niet te vergeten brutaal. Maar in die visualiteit zit ook een beperking. De inhoud gaat niet veel verder dan wat je ziet. De teksten die ze gebruikt en herhaalt (“Wenn ich gross bin werde ich Kamikaze” o.a.) zijn polyinterpretabel, áls het al om de inhoud gaat. Te vermoeden valt dat het eerder een tekenachtig spel is, net als de tekstballonnetjes zonder tekst die ze aan ledematen tekent. Waar je misschien een maatschappijkritisch standpunt zou verwachten, blijft die vraag haken aan de buitenkant. En waar je langs de weg van de geschiedenis of de psychologie diepere lagen vermoedt, zijn die van een tamelijk algemeen en oppervlakkig niveau. Om in een Barbapapa met grote grijpgrage handen of in een sappige worst sexuele toespelingen te zien hoef je van Freud nou niet echt heel veel te weten. Wat zij maakt is wat je ziet. En wat je er als kijker van wilt maken. Niks meer, niks minder ook.

Gepubliceerd in Museumtijdschrift, 2008